Што содржи новиот мировен план кој Зеленски му го претстави на Трамп?

Во обраќањето пред американскиот Конгрес, претседателот Доналд Трамп објави дека неговиот украински колега Володимир Зеленски му пишал, укажувајќи дека е подготвен за мировни преговори со Русија за да се стави крај на нивната војна.

Зеленски во објава на социјалните мрежи се согласи со Трамп и презентираше нацрт мировен план. Ова дојде неколку дена по судирот меѓу двајцата лидери во Овалната соба, каде што Трамп и потпретседателот Венс го обвинија Зеленски дека не е подготвен да работи на примирје со Русија и тврдеше дека не е доволно благодарен за сета помош што САД и ја дадоа на Украина за време на војната.

Значи, за што се работи за најновата размена на пораки меѓу Трамп и Зеленски, кој е новиот украински мировен план, каков е ставот на Европа за него – и дали може да функционира?

Што рекоа Трамп и Зеленски?
Трамп потврди дека добил писмо од Зеленски, во кое украинскиот претседател изразил подготвеност да пристапи на преговарачка маса за мир.

„Украина е подготвена да дојде на преговарачка маса што е можно поскоро за да биде поблиску траен мир. Никој не сака мир повеќе од Украинците“, рече Трамп во обраќањето до Конгресот, мислејќи на писмото на Зеленски.

Трамп додаде дека „примил силни сигнали“ дека Русија е подготвена за мир.

„Време е да се запре ова лудило. Време е да се запре убиството. Време е да се стави крај на оваа бесмислена војна. Ако сакате да ставите крај на војните, мора да разговарате со двете страни“, рече Трамп. Тој не навлезе во конкретни детали за тоа како планира да стави крај на војната што трае од февруари 2022 година.

Зеленски, исто така, напиша објава на платформата Х, повторувајќи го она што го напиша во неговото писмо до Трамп. „Би сакал да ја потврдам посветеноста на Украина за мир“, ја започна својата објава украинскиот претседател.

„Зеленски се обиде да го зборува јазикот на светот на Трамп со лупење во дворот на кралот, наместо да инсистира на ангажман заснован на реалноста, што ги налути Трамп и Венс за време на состанокот“, изјави за Ал Џезира, Кир Гилс, висок консултант во лондонскиот тинк-тенк Chatham House.

Кој е новиот мировен план на Зеленски?
Зеленски во својата објава на платформата Х накратко го опиша својот предлог за мир.

Тој напиша дека „првите фази би можеле да бидат ослободување на затвореници и прекин на огнот на небото – забрана за ракети, беспилотни летала со долг дострел, бомби за енергија и друга цивилна инфраструктура – и веднаш прекин на огнот на море, доколку Русија го стори истото“.

Зеленски додаде дека Украина „би сака многу брзо да ги помине сите следни фази и да работи со САД за да се договори за силен финален договор“.

Каков е ставот на Европа во однос на овој предлог?
Пред Самитот за безбедност на Украина во Лондон на 2 март, организиран од премиерот на ОК Кир Стармер, францускиот претседател Емануел Макрон изјави за весникот „Фигаро“ за предлогот за постепен мир кој има сличности со она што сега го предложи Зеленски.

Макрон рече дека Обединетото Кралство и Франција сакаат да предложат прекин на огнот што ќе ги паузира нападите од морето и воздухот, како и нападите врз енергетската инфраструктура на еден месец.

Стармер и Макрон, заедно со другите европски лидери, исто така, изразија подготвеност да испратат војници во Украина како мировници доколку се постигне мировен договор со Русија.

Русија се спротивстави на европските мировни сили во Украина. „Вкупните воени цели на Русија нема да се променат“, рече Џајлс. „Значи, секоја сила во Украина што има за цел да го зачува мирот е пречка за нив, и можеме да очекуваме Русија да се спротивстави на тоа со сите застрашувачки закани што може да ги собере.

Засега, Трамп и неговиот тим се чини дека ја поддржуваат американската мировна мисија во Украина, откако постигнаа договор со Русија. Меѓутоа, ако Русија остане цврсто против тоа, „врз основа на минатото искуство, можеме да очекуваме администрацијата на Трамп да ги поддржи барањата на Москва“, рече Џајлс.

Која е позадината на новиот предлог?
Еден ден пред писмото на Зеленски, Трамп најави прекин на воената помош на Вашингтон за Киев, објавија бројни медиуми, повикувајќи се на неименувани американски претставници.

Ова се случи по зголемените тензии меѓу двајцата лидери, кои кулминираа на 28 февруари во Овалната соба на Белата куќа. Зеленски се сретна со Трамп, американскиот потпретседател Џеј-Ди Венс и државниот секретар Марко Рубио. Трамп и Венс постојано го прекинуваа Зеленски, критикувајќи го украинскиот лидер дека не им е доволно благодарен на САД за воената помош за Украина.

Зеленски потоа се обиде да го промени тој наратив.

„Навистина го цениме она што го направија САД за да и помогнат на Украина да го зачува својот суверенитет и независност“, напиша украинскиот лидер во својот пост од шест параграфи на Платформата X, исполнет со благодарност до Вашингтон. „Се сеќаваме на моментот кога работите се сменија, кога претседателот Трамп и обезбеди на Украина ракети Javelin. Ние сме благодарни за тоа“.

Зеленски напиша и дека неговата средба во Белата куќа „не поминала како што требаше“. Жално е што се случи на овој начин. Време е работите да се исправат“.

Во својата објава Зеленски не го спомна суспензијата на американската воена помош за Украина.

Еден месец по неговиот нов мандат, Трамп ја промени американската политика кон војната во Украина и стана поотворен за преговори со Москва. Минатиот месец, официјални лица од САД и Русија се состанаа на мировни разговори во Саудиска Арабија. Тоа предизвика незадоволство на Украина и Европа, бидејќи тие не беа поканети на тие разговори.

Што е со договорот за минерали?
Врз основа на изјавите на двајцата лидери, се чини дека договорот за минерали, што се очекуваше Зеленски да го потпише за време на неговата посета на Вашингтон во петокот – но беше одложен откако украинскиот лидер рано си замина по расправијата со Трамп – сега може да се врати на вистинскиот пат.

Договорот ќе му овозможи на Вашингтон да инвестира во минералните ресурси на Киев, вклучително и минералите од ретки земји. Трамп се залагаше за тоа и им рече на новинарите минатиот месец дека сака „вечер“ за помошта што САД и ја испратија на Украина.

Трамп за време на неговото обраќање во Конгресот рече дека Украина е подготвена да го потпише договорот за минерали.

Во својот пост на платформата X, Зеленски напиша: „Што се однесува до договорот за минерали и безбедност, Украина е подготвена да го потпише во секое време и во секој погоден формат. Овој договор го гледаме како чекор кон поголема безбедност и цврсти безбедносни гаранции и искрено се надевам дека ќе функционира ефективно.

Иако е јасно дека САД нема да испратат мировници во Украина како дел од примирјето со Русија, Трамп и неговата администрација тврдат дека договорот за минерали може да послужи како безбедносна гаранција за Киев. Аргумент: кога Русија ќе дознае дека САД инвестирале многу економски во Украина, ќе знае дека нападот врз соседот ќе предизвика силна американска одмазда.

Дали САД и Русија ќе го прифатат овој мировен договор?
Имајќи предвид дека деталите од мировниот договор сѐ уште не се јасни, експертите велат дека можеби е рано да се извлечат заклучоци.

„Русија го има луксузот да седи и да чека да види дали Европа ќе успее да постигне договор или не, бидејќи сè уште ништо не е конкретно“, рече Гилс, додавајќи дека тоа ја става Москва во „многу удобна позиција“.

Тој додаде дека исто така не е јасно „што ќе прифатат САД, бидејќи стимулациите за Трамп се многу различни од стимулациите за Украина и Европа“. Тој објасни дека тоа зависи од степенот до кој Трамп може да биде мотивиран од договорот за минерали.

„Ги гледаме логичните празнини во многу од предлозите што ги слушнавме денес – сугестијата на Кир Стармер дека ништо не може да се направи без американска поддршка е жива кал бидејќи САД толку јасно ставија до знаење дека не сакаат да ја дадат таа поддршка“.