На 1 јануари 2025 година, Полска од Унгарија ќе го преземе претседавањето со Советот на Европската унија (ЕУ) на шест месеци. Унгарскиот премиер Виктор Орбан негуваше агресивен курс кон Брисел и се отуѓи од своите партнери со произволна „мировна мисија“ и непланирани посети на Москва, Киев и Пекинг.
„Полското претседателство со Советот ќе биде контрапункт на она што се случи во последните шест месеци“, предвидува експертот за Источна Европа Каи-Олаф Ланг од Фондацијата за наука и политика (СВП) во интервју за ДВ, пренесува Индекс. хр. Ова првенствено се однесува на безбедносната политика и односите со Украина и Русија.
„Никој не може да ме измами“
Полскиот премиер Доналд Туск е искусен европски политичар. Како претседател на Европскиот совет, помеѓу 2014 и 2019 година, а подоцна ја предводеше Европската народна партија (ЕПП). „Никој во ЕУ не може да ме надмудри“, рече тој борбено во својата прва изјава како премиер во декември 2023 година. Пред тоа, тој победи на парламентарните избори и ја замени десничарската конзервативна влада предводена од партијата Право и Правда (ПиС) по осум години од нивното владеење.
Претседателството со Советот сега му дава одлична можност на Туск да ги спроведе своите најави и да покаже дека Полска, по 20 години членство во ЕУ, повеќе не е чирак, туку може да биде и пример за „старите“ земјите-членки.
Полска има силни аргументи во безбедносната политика
Постојан мотив на реториката на Туск во последните месеци беше барањето безбедносната политика на Полска и другите земји од источното крило на НАТО да стане политика на целата ЕУ. „Мораме да ги одржуваме односите со САД, но Европа мора да стане независна, да застане на свои нозе. Време е да се стави крај на ерата на страв и несигурност кон Русија“, рече тој пред состанокот со скандинавските и балтичките земји на крајот. од ноември.
Во однос на трошоците за одбрана, Полска води на патот. Во моментов издвојува 4,2 отсто од својот БДП за одбраната, а до 2025 година ќе ги зголеми овие трошоци на 4,7 отсто – силен аргумент не само со другите земји-членки на ЕУ, туку и во претстојните разговори со идниот американски претседател Доналд Трамп. кој бара поголема посветеност од европските партнери.
Нема мир без учество на Украина
Туск е решен да спречи можни мировни преговори за ставање крај на војната во Украина меѓу САД и Русија без учество на Украинци. Тој исто така сака ЕУ да учествува во таквите преговори „Украина мора да биде присутна на сите преговори; секој предлог мора да биде прифатен од нашите пријатели во Киев“, рече Туск по средбата со францускиот претседател Емануел Макрон на 12 декември 2024 година во Варшава.
За да биде подготвена за секое сценарио, Полска гради одбранбена линија долж границата со Белорусија наречена „Источен штит“ и сака европско кофинансирање за проектот. Варшава учествува и во европската иницијатива за противвоздушна одбрана – „Европски небесен штит“.
Преговори за пристапување на Украина во ЕУ
Откако пред една година Брисел и даде зелено светло на Украина за влез во ЕУ, Полска сега сака да ги започне пристапните преговори. Првото поглавје може да се однесува на владеењето на правото, човековите права и борбата против корупцијата, рече министерката за европски прашања Шлапка. Киев е за преговори во што е можно повеќе области, но Варшава не сака да избрзува.
Полска повторно е среде изборна кампања: во мај треба да се избере нов претседател. За владејачката коалиција на левиот центар предводена од Туск, ова е борба или се или ништо. Затоа полскиот премиер ќе внимава да не се вклучи во европски проекти кои се непопуларни во Полска и кои опозицијата би можела да ги искористи против него.
За време на кризата во Германија и Франција
Полското претседавање со Советот доаѓа во време на внатрешна политичка криза во Германија и Франција. Затоа Туск сака да ја искористи слабоста на двете водечки сили на ЕУ за да го подобри статусот на неговата земја. „Полска се позиционира многу офанзивно, но коалициите со Балтикот и со северноевропејците нема да бидат доволни“, предупредува експертот за источна Европа Ланг.
Тој е скептичен за полското претседателство: „Полска ќе се претстави како креативна земја наклонета кон Европа – но во исто време повторно ќе видиме како економските и политичките хендикепи во Германија и Франција создаваат пречки за напредокот на Европа“.
