Во екот на конфликтот со американскиот претседател Доналд Трамп, а особено поради сè поблиските односи меѓу Москва и Вашингтон, европските лидери почнаа да го подготвуваат својот план за ставање крај на војната во Украина. Клучните земји кои стојат зад овој план се Велика Британија и Франција, чии лидери го открија столбот на документот што ќе биде испратен до Трамп на преглед. Она на што инсистира британскиот премиер Кир Стармер е дека Москва нема да може да поставува услови во преговорите, туку дека тоа ќе биде регулирано со договор со Киев, што сигурно ќе го налути Владимир Путин.
Франција и Велика Британија предлагаат делумен едномесечен прекин на огнот меѓу Русија и Украина што ќе ги покрие нападите врз:
- Воздух
- Вода
- Енергетска инфраструктура
Ова, пак, не вклучува копнени битки, објавија францускиот претседател Емануел Макрон и министерот за надворешни работи, Жан-Ноел Баро.
Планот на Европејците подразбира делумно едномесечно примирје
Ова уследи по европската дипломатска офанзива и самитот одржан во Лондон во неделата, се со цел да се зајакне западната поддршка за Украина по бурната средба на претседателот на земјата, Володимир Зеленски, со Трамп во Овалната соба.
– Таквото примирје, кое се однесува на воздушната, поморската и енергетската инфраструктура, би ни овозможило да утврдиме дали рускиот претседател Владимир Путин постапува со добра волја кога се обврзува на примирје. И тогаш би можеле да започнат вистински мировни преговори – рече Баро.
Според англо-францускиот предлог, европските копнени трупи во Украина би биле распоредени само во втората фаза, изјави Макрон во интервјуто објавено во „Фигаро“.
– Во наредните недели нема да има европски војници на украинска територија. Прашањето е како ќе го искористиме ова време за да се обидеме да постигнеме примирје, со преговори кои ќе траат неколку недели, а потоа, кога ќе се потпише примирјето, ќе распоредиме мировни трупи – објасни Макрон.
Сепак, тој не прецизираше како може да се следи воздушната, морската и енергетската инфраструктура во случај на прекин на огнот.
– Во мои очи тоа може да биде можно само со НАТО или барем со командата на НАТО, а потоа со системите Патриот, ракетите со долг дострел и авијацијата, кои Украина ги нема. И треба да преговарате со Русија за да не врши масовни напади – изјави еден европски дипломат кој е запознаен со преговорите.
Запрашан дали е запознаен со планот што го спомна Макрон, Зеленски за медиумите изјави: „Свесен сум за сѐ“.
– Сите заедно работиме во Европа за да најдеме основа за соработка со Америка за вистински мир и загарантирана безбедност – рече Зеленски по самитот.
Сепак, министерот за одбрана на Велика Британија, Лук Полард, рече дека не може да ги потврди сите изјави на Макрон и Бароу, нагласувајќи дека тоа „не е план за кој Лондон е целосно свесен“.
– Сигурно има голем број различни опции кои моментално се дискутираат приватно меѓу ОК, Франција и нашите сојузници. „Веројатно не е во ред за мене да коментирам за секоја опција како што се појавува во овој момент“, изјави Полард за Би-би-си.
Четири точки од планот
Она што го потврди премиерот на Обединетото Кралство, Кир Стармер, е дека европските лидери се согласиле да подготват мировен план што ќе го презентираат на Соединетите држави.
Стармер рече дека се договорени четири точки од документот на Европејците за мир во Украина:
- Да продолжи да дава воена помош за Украина и да го зголеми економскиот притисок врз Русија
- Дека секој траен мир мора да го обезбеди суверенитетот и безбедноста на Украина и дека Украина мора да биде присутна на сите мировни преговори во случај на мировен договор, да се зајакнат одбранбените капацитети на Украина за да се спречи каква било идна инвазија
- Да се развие „коалиција на подготвени“ да го бранат договорот и да гарантираат мир потоа
- Стармер, исто така, најави дополнителни 1,6 милијарди фунти за купување на повеќе од 5.000 проектили за противвоздушна одбрана, а договорен е заем од 2,2 милијарди фунти за обезбедување поголема воена помош за Украина, која ќе биде поддржана од профитот од замрзнатите руски средства.
– Мораме да учиме од грешките од минатото, не можеме да прифатиме слаб договор кој Русија лесно може да го раскине, наместо тоа секој договор мора да биде силен – предупреди британскиот премиер.
Тој не сакаше да открие кои земји се согласиле да се приклучат на оваа „коалиција на волните“, но рече дека оние што се обврзале ќе ги интензивираат преговорите.
Велика Британија, рече тој, ќе ја нагласи својата посветеност на „чизмите на земја и авионите во воздух“, односно обезбедување безбедносни гаранции за Украина.
– Европа мора да заврши тешка работа. Дозволете ми да бидам јасен, се согласуваме со Трамп за итната потреба од траен мир. Сега треба заедно да го постигнеме тоа, рече тој, пред да додаде дека на договорот ќе му треба поддршка од САД и мора да ја вклучи Русија, но дека на Москва не може да и се дозволи да ги диктира условите.
На прашањето дали САД се несигурен сојузник под Трамп, тој рече: „Никој не сакаше да биде сведок на она што се случи минатиот петок, но јас не ги прифаќам тврдењата дека САД се несигурен сојузник“.
Една од ставките што е дел од преговорите е брзото формирање на два специјални фонда, кои потенцијално ќе вредат стотици милијарди евра – едниот ќе биде за одбрана на Украина, а другиот за инфраструктура, изјавија извори за Ројтерс.
Во оваа работа предничи Германија, каде во моментов е во тек процесот на формирање влада.
Економистите кои ги советуваат партиите кои најверојатно ќе формираат нова коалиција во Германија проценуваат дека за фондот за одбрана се потребни околу 400 милијарди евра.