Од пофалби до навреди: Како се развиваше односот меѓу Трамп и Зеленски и што се крие зад нивната вербална војна?

Американскиот претседател Доналд Трамп и неговиот украински колега Володимир Зеленски влегоа во вербална војна откако американскиот лидер започна разговори со Русија за ставање крај на конфликтот, но не ја вклучи Украина.

Откако Зеленски рече дека Трамп се наоѓа во „простор на руски дезинформации“, Трамп го нарече Зеленски „диктатор“, предизвикувајќи осуда од сојузниците на Киев.

„Причината поради која Доналд Трамп го прави тоа е затоа што има краток фитил. И тој не е среќен поради коментарите што Володимир Зеленски ги даде претходно“, рече дописничката на Ал Џезира од Белата куќа, Кимберли Халкет.

Во вторникот Трамп ја обвини Украина за започнување на војната, велејќи – „денес слушнав: О, не бевме поканети (се мисли на разговорите Русија-САД во Ријад). Па, три години си таму, требаше да го завршиш. Никогаш не требаше ни да го започнеш. Можеше да се согласиш“.

Тој изјави и дека Украина треба да одржи избори. Тој без доказ рече дека Зеленски има рејтинг од четири проценти.

Додека војната со зборови меѓу Трамп и Зеленски неодамна ескалира во позадина на преговорите за ставање крај на војната во Украина, непријателството меѓу нив врие со години.

За време на првиот мандат на Трамп во септември 2019 година, тој сакаше Зеленски да соработува со американскиот обвинител Руди Џулијани во истрагата против политичкиот ривал, демократот Џозеф Бајден и неговиот син Хантер Бајден, што може да се прочита од транскриптот од нивниот телефонски разговор објавен од Си-ен-ен во 2019 година.

Трамп тврдеше дека Бајден се обидел да се меша во работата на украинскиот обвинител во врска со истрагата против неговиот син.

Ова беше кога Хантер беше обвинет дека примал мито од киевската компанија Бурисма.

Хантер се изјасни за виновен за затајување данок, но беше помилуван од Бајден неколку месеци подоцна во декември 2024 година.

Би-би-си се осврна на неколку разговори меѓу Трамп и Зеленски во 2019 и 2020 година.

21 април 2019 година: На денот кога Зеленски беше избран за претседател на Украина, Трамп, сè уште во првиот мандат, му се јавува на Зеленски за да му честита. Трамп вели дека тоа биле „неверојатни избори“ и додава дека ќе завршите „одлична работа“.

2019: Сојузниците на Трамп почнаа да подгреваат обвинувања дека Џо Бајден, тогаш демократскиот претседателски кандидат, лобирал во Украина да го отпушти неговиот државен обвинител за да ја запре истрагата за енергетската компанија Бурисма, каде што во одборот бил неговиот син Хантер. Подоцна беше утврдено дека обвиненијата се монтирани, а обвинителот беше отстранет од функцијата поради корупција.

25 јули 2019 година: Во телефонскиот разговор што би станал основа за првиот импичмент на Трамп, Трамп бара од Зеленски да „дојде до дното“ на обвинувањата. Зеленски вели дека доказите ќе бидат разгледани подоцна истата година.

29 септември 2020 година: Во првата претседателска дебата меѓу Трамп и Бајден, Трамп алудира на обвинувањата, велејќи: „Кога станавте потпретседател, [Хантер] направи богатство во Украина и Кина и Москва и разни други места.

И покрај критиките за украинскиот лидер на кампањата минатата година, Трамп се состана со Зеленски неколку месеци пред изборите во неговата њујоршка база во Трамп Тауер за да разговараат за тоа како да се стави крај на војната.

Во септември минатата година, Зеленски изјави за списанието Њујоркер: „Чувствувам дека Трамп навистина не знае како да ја запре војната, дури и ако мисли дека знае“. Тој додава дека многу лидери мислеле дека можат, но не можеле“.

За време на кампањата, Трамп го обвинува Зеленски дека „кажал непријатни мали зборови за вашиот омилен претседател, јас“. Тој додаде: „Секој договор, дури и најлошиот договор, би бил подобар од она што го имаме сега“.

На 27 септември 2024 година, Зеленски и Трамп ќе се сретнат во Њујорк. Зеленски вели дека имаат „заеднички став дека војната мора да се запре и дека рускиот претседател Владимир Путин не може да победи“, додека Трамп вели дека ќе ја реши војната „многу брзо“.

Зеленски беше меѓу првите светски лидери што му се јави на Трамп за да му ја честита победата, пишувајќи набргу потоа дека се радува на „силни“ САД под „одлучното раководство“ на Трамп.

Војната на зборови меѓу двајцата лидери се засили откако Трамп минатата недела разговараше со рускиот претседател Владимир Путин и се согласи на разговори со Москва без учество на Киев и Европа, наведува Ал Џезира.

Вознемирениот Зеленски рече дека Украина, заедно со европските нации, треба да биде претставена на преговорите во Ријад.

Увертирата на Трамп кон Путин ги запрепасти европските лидери кои веруваат дека не може да му се верува на рускиот лидер. Тие стравуваат дека договорот за Украина без нив ќе ја остави Европа ранлива на руската агресија.

Во средата Зеленски ја обвини администрацијата на Трамп дека ја извлекува Москва од изолација. Тој рече дека не може да и се верува на Русија.

„Ова не е позитивно за Украина. Тие всушност го извлекуваат Путин од изолација, а Русите се среќни бидејќи дискусијата се фокусира на нив“, пренесува Ал Џезира Инглиш.

Кои се дипломатските импликации?
Како би влијаела јавната кавга меѓу Зеленски и Трамп на исходот од преговорите, тешко е да се предвиди поради непредвидливото однесување на американскиот претседател.

Но, промената во политиката на САД кон Украина во времето на Трамп ќе влијае на трансатлантските врски, а европските лидери се трудат да одговорат.