Катастрофата во Мјанмар ја предизвика исклучително редок и специфичен вид земјотрес

Во земјотресот со јачина од 7,7 степени според Рихтеровата скала што го погоди Мјанмар на 28 март загинаа најмалку 2.700 луѓе, а се верува дека конечниот биланс на загинати е многу поголем. Се чини дека ова бил редок вид на земјотрес – таканаречен суперсмолкнувачки – во кој енергијата на руптурата се движи исклучително брзо низ земјата, интензивирајќи го уништувањето.

Овој тип на руптура кај земјотресите „е еквивалент на суперсоничен млазeн авион“, напиша Фредерик Тилман, сеизмолог во Центарот за геологија GFZ Helmoc во Потсдам, во својата анализа на LinkedIn. Ова е прелиминарна работа, пишува Nature, но неколку истражувачки тимови веќе се согласуваат за земјотрес со суперсмолкнување.

Ако објаснувањето е точно, тогаш геолошкиот расед што пукна за време на земјотресот – масивниот расед Сагаинг, кој поминува од север-југ низ срцето на Мјанмар – можеби пукнал во должина од над 400 километри. Во наредните денови, истражувачите ќе можат да го потврдат тоа со прегледување на сателитски снимки од областа направени пред и по земјотресот.

Во земјотресите со суперсмолкнување, според Nature, руптурите на земјата патуваат побрзо од сеизмичките бранови што ги произведуваат. Овој ефект може да ја концентрира сеизмичката енергија пред пукањето, создавајќи поголема штета на долги растојанија од очекуваното. Во Бангкок, на пример, најмалку една висока зграда се урна за време на земјотресот, иако се наоѓа на 1.000 километри од епицентарот.

Овој регион е геолошки активен, сместен во зоната помеѓу индиската и евроазиската тектонска плоча. Раседот Сагаинг е транскурентна грешка, слична на раседот Сан Андреас во Калифорнија. Од 1900 година, овој регион има 6 земјотреси посилни од 7 степени.

Прелиминарното истражување на земјотресот покажува дека двете страни на раседот можеби се поместиле една до друга за дури 6,5 метри, изјави за Nature, Џудит Хабард, ко-креатор на билтенот за „Земјотресни увиди“ и сеизмолог од Универзитетот Корнел во Итака.

Извонредна беше и брзината на земјотресот. Целата руптура се случи за околу 90 секунди, вели Хабард, при што едниот крак на раседот се откина северно од Мандалеј, а другиот јужно. Токму оваа руптура што се движела јужно се чинеше дека достигнала брзина на суперсмолкнување, според неколку анализи кои користеле сеизмометри надвор од Мјанмар за да анализираат како енергијата на земјотресот патувала низ земјата.