Како вештачката интелигенција ги гледа границите на Европа во 2050 година?/ФОТО

Европскиот континент би можел да доживее значителни и далекусежни промени на државните граници до 2050 година. Овие трансформации, кои би можеле да ја редефинираат политичката карта на Европа каква што ја познаваме, се резултат на сложената интеракција на различни фактори кои дејствуваат на континентот. Од една страна, сепаратистичките движења во многу европски земји претставуваат силна центрифугална сила. Овие движења, кои се залагаат за одвојување од нивните матични држави и создавање на нови, независни ентитети, своите барања ги засноваат на културни, јазични или историски специфичности.

Нивните постапки би можеле да доведат до фрагментација на постоечките држави и создавање на нови граници во Европа. Од друга страна, меѓународните интегративни процеси, особено оние поврзани со Европската Унија, дејствуваат како кохезивна сила која се стреми да ги зближи европските народи и држави. Овие спротивставени трендови, заедно со другите геополитички, економски и социјални фактори, ќе ја обликуваат иднината на европскиот политички простор. Резултатот од овие динамични процеси може да биде континент со променети граници, нови држави и редефинирани односи меѓу европските народи, што ќе има далекусежни последици за политичката, економската и социјалната структура на Европа во средината на 21 век, пишува Вечерњи.хр.

Интеграција и дезинтеграција во ЕУ, проширување на Европската унија: ЕУ во моментов разгледува девет земји кандидати за членство: Албанија, Босна и Херцеговина, Грузија, Косово, Молдавија, Црна Гора, Северна Македонија, Србија и Украина. Црна Гора планира да ги заврши преговорите до 2026 година и да стане членка до 2028 година. Сепак, процесот на интеграција се соочува со бројни предизвици. Некои кандидати, како Босна и Херцеговина, се соочуваат со внатрешно-политички тензии. Турција, иако формално кандидат, ги замрзна преговорите од 2016 година поради демократското назадување.

Потенцијални нови држави: Каталонија и Баскија. Шпанија би можела да доживее значителни територијални промени. Каталонија покажува силни сепаратистички тенденции, со референдумот во 2013 година на кој 80 отсто од гласачите ја поддржаа независноста. Иако шпанската влада не ги признава ваквите референдуми, притисокот за независност не стивнува. Баскија, исто така, има долгогодишно сепаратистичко движење, иако со помала веројатност за успех во блиска иднина.

По неуспешниот референдум за независност во 2014 година, кога 55% од гласачите избраа да останат во Обединетото Кралство, Шкотска продолжува да покажува силни тенденции кон независност. Оваа желба за независност не исчезна со текот на годините, туку дополнително се зајакна со Брегзит – излегувањето на Британија од Европската унија. Имено, мнозинството Шкоти гласаа за останување во ЕУ, со што се продлабочи јазот меѓу шкотските аспирации и одлуките донесени на ниво на Обединетото Кралство. Оваа разлика во ставовите кон европската интеграција поттикна обновени повици за втор референдум за независност на Шкотска. Шкотската национална партија (СНП), која доминира во шкотската политика, континуирано ја застапуваше идејата за независна Шкотска која би можела да се врати во Европската унија. Сепак, патот до нов референдум не е лесен, имајќи предвид дека Вестминстер мора да одобри таков потег, што владата во Лондон во моментов одбива да го направи. И покрај ова, прашањето за независноста на Шкотска останува клучна тема во британската политика, со потенцијал значително да влијае на идната форма на Обединетото Кралство и, следствено, на Европа.

Италијанските региони покажуваат и значајни сепаратистички тенденции, што дополнително ја усложнува политичката слика во земјата. Посебно се издвојуваат два региони: Венето и Сардинија. Во Венето, регион во североисточна Италија познат по градот Венеција, сепаратистичкото чувство е исклучително силно. Тоа јасно се покажа на неофицијален референдум одржан во 2014 година, каде што дури 89% од гласачите ја поддржаа идејата за независност од Италија. Овој резултат, иако правно необврзувачки, укажува на длабоко вкоренета желба за поголема автономија или дури и целосна независност кај жителите на Венето.

Од друга страна, Сардинија, вториот по големина остров во Средоземното Море, има едно од најстарите и најупорните националистички движења во Европа. Сардинскиот национализам датира од 19 век и се заснова на уникатниот јазик, култура и историја на островот. Според неодамнешните анкети на јавното мислење, дури 41% од жителите на Сардинија ја поддржуваат идејата за независност од Италија. Овој значаен процент укажува дека сепаратистичките тенденции во Сардинија не се маргинален феномен, туку претставуваат сериозен политички фактор на кој италијанската влада мора да смета. Овие силни сепаратистички движења во Венето и Сардинија претставуваат предизвик за територијалниот интегритет на Италија и потенцијално би можеле да влијаат на идните граници во Европа. Иако е малку веројатно дека овие региони ќе постигнат независност во блиска иднина, нивните аспирации за поголема автономија и самоуправа продолжуваат да ја обликуваат италијанската и европската политичка сцена.

Балкан – Понатамошна фрагментација или интеграција

Балканот останува чувствителна област поради длабоките етнички и историски поделби. Косово, чиј статус не е универзално признат, продолжува да создава тензии со Србија, додека идејата за „Голема Албанија“ вклучува амбиции за обединување на Албанија и Косово и територијални претензии кон Црна Гора, Северна Македонија и Грција. Босна и Херцеговина се соочува со предизвици за стабилност поради потенцијалното отцепување на Република Српска, додека односите меѓу Бошњаците и Хрватите често се напнати. Потенцијална автономија за Санџак или Херцеговина. ЕУ би можела да одигра клучна улога во стабилизирањето на регионот, но доколку тој процес не успее, националистичките аспирации повторно би можеле да ги дестабилизираат границите.

Иако е тешко да се предвиди прецизно како ќе изгледаат границите на Европа во 2050 година, јасно е дека на континентот ќе доминираат тензии меѓу силите за интеграција и дезинтеграција. Успехот или неуспехот на сепаратистичките движења, проширувањето на ЕУ и надворешните геополитички притисоци ќе ја обликуваат идната форма на европскиот континент.

Извор: Vecernji.hr