Во своето новогодишно обраќање, премиерот на Гренланд Муте Егеде ја истакна желбата да се добие независност од Данска, поранешниот колонијален владетел, што покажува значителна промена во реториката околу иднината на арктичкиот остров.
Говорот на 39-годишниот премиер се одржа откако новоизбраниот американски претседател Доналд Трамп изрази желба за „сопственост и контрола“ на Гренланд. Егеде сака соработка на Гренланд со други земји.
„Крајно време е самите да го направиме тој чекор и да ја обликуваме нашата иднина, и во однос на тоа со кого ќе соработуваме и кои ќе бидат нашите трговски партнери“, рече тој.
Движењето за независност се засилува во Гренланд во последниве години, делумно поради откритијата за однесувањето на данските власти во текот на 20 век, како што е кампањата за принудна контрацепција во 1960-тите.
Гренланд беше данска колонија до 1953 година, а сега е самоуправна територија на Данска. Правото да се прогласи независност преку референдум е стекнато во 2009 година. Во 2023 година, владата на Гренланд го претстави својот прв нацрт-устав.
„Историјата и сегашните околности ни покажаа дека соработката со Кралството Данска не успеа да постигне целосна еднаквост“, рече Егеде.
„Сега е време нашата земја да го направи следниот чекор. Како и другите земји во светот, ние мора да работиме на отстранување на пречките за соработка – кои можеме да ги опишеме како окови на колонијализмот – и да продолжиме напред“.
Гренланд ги одби понудите на Трамп
Владата на Гренланд двапати ги отфрли понудите на Трамп за купување на островот – прво во 2019 година, а потоа и минатата година. Егеде јасно стави до знаење дека Гренланд им припаѓа на Гренланѓаните и не е на продажба, ниту пак некогаш ќе биде.
Во својот говор Егеде не ги спомна ниту Трамп ниту САД. Главниот град на Гренланд, Нук, е поблиску до Њујорк отколку Копенхаген. И покрај значителните резерви на минерали, нафта и природен гас, економијата на Гренланд останува кревка, потпирајќи се во голема мера на рибарството и субвенциите од Данска.
Парламентарните избори во Гренланд ќе се одржат пред 6 април.
