Со доаѓањето на летото, доаѓаат и големите фестивали на отворено, кои сами по себе носат огромна количина енергија, која произлегува од изведувачите, публиката и од нивната интеракција. Ова е прекрасна можност за стекнување нови пријателства, љубови, дружење, мешање на различни култури, религии и секој од секого може да научи нешто. Тука накратко ќе претставам неколку фестивали кои се во наша близина, на Балканот, но кои воопшто не заостануваат по својот квалитет зад реномираните светски фестивали на отворено
INmusic
Започна во 2006 г., во Загреб. Се одржува на трите мали островчиња на езерото Јарун. Целата таа околина е еден огромен спортско-рекреативен центар, преполн со вода и шума и дава можност да се спортува и на вода и на копно. За камперите има посебно место што се наоѓа на двете мали островчиња и таму може да се кампува седум дена, со сите погодности што следуваат. Овој фестивал е еден од најпрестижните и претежно е ориентиран кон рок-музиката. На него, со текот на годините, продефилираа: Nick Cave and The Bad Seeds, PJ Harvey, PJ Harvey, David Byrne, Iggy & The Stooges, Суеде, The Prodigy, Suede, Sonic Youth, The Cure, The Pixies, Kraftwerk, Paolo Nutini, New Order, The National, Smashing Pumpkins… Просто неверојатна листа со најголемите светски рок-имиња. И годинашната листа со изведувачи е неверојатна. Досега се пријавени: Foster the people, Kings of Leon, Kim Deal, Massive Attack, Air, Fontaine DC., St. Vincent, Yard Act, Michael Kiwanuka и уште многу други. Оваа година ќе се одржи од 23 до 25 јуни. За оние што се порокерски настроени, овој фестивал е еден од оние што мора да се посетат.
Arsenal fest
Веднаш по завршувањето на фестивалот „Inmusic“, може да се префрлите во Крагуевац и да бидете дел од оние што се југоносталгичари. Тридневен прекрасен фестивал (од 26 до 28 јуни), кој се одржува веќе петнаесет години, со свој камп и со сета придружна инсталација. Интересно е што севкупната некогашна и сегашна ју-сцена сочинува огромен дел од изведувачите на овој фестивал. На него учествувале: „Партибрејкерс“, Свемирко, Здравко Чолиќ, Мими Мерцедес, Кени није мртав, „Бијело дугме“, „Asian Dub foundation“, Догстар, Џибони, Built to spill, „Парни ваљак“, „Лет 3“, „The Cult“, „Дубиоза колектив“, „Смак“, Плацебо, Ана Поповиќ, „Ван Гог“, „Гоблини“, „Thieveri Corporation“… Оваа година сè уште ја немаат објавено листата со изведувачи, освен „Faithless“.
Exit
Голем фестивал на само 500 километри од Скопје. Прогласен за еден од најдобрите светски фестивали во повеќе категории. Има најмалку 30 сцени и над 1.000 изведувачи. Иако сцените не се многу оддалечени една од друга, нема мешање на звуците. Се одржува во Нови Сад, на Петроварадинската тврдина. Овој фестивал е и повеќе од фестивал, тој е движење што носи неколку пораки во себе: зближување на балканските народи преку заедничка соработка, и тоа не само во музиката туку и во повеќе уметнички правци, поголема демократија, слобода, зелена револуција, социјална одговорност… Оваа година почетокот е на 10 јули, а завршува на 13 јули. Најдобро е да купите билети во пакет за сите денови, а ако не сакате да присуствувате на сите вечери, најдобро е да купите билети на самиот влез. Препродавачите, кои ги има во огромен број, ги продаваат поевтино. И уште една работа, поентата на фестивалот е и поголема свест за еколошките проблеми, така што за пет празни лименки или пластични шишиња од кој било пијалак, добивате еден бесплатно. Не може да внесувате пијалаци однадвор, нема да ве пуштат на влезот, но и кодовите од пијалаците нема да се прочитаат. Листата со изведувачи само ја докажува големината на овој мегафестивал. Меѓу другите, тука се: „The Cure“, Iggy Pop, Fatboy Slim, Nick Cave and The Bad Seeds, Pulp, Cypress Hill, Liam Gallagher, Avicii, Pet Shop Boys, Beastie Boys, Tom Morello, Rudimental, Nina Kraviz, Billy Idol, The Killers, Guns N’ Roses, Franz Ferdinand, Motörhead, David Guetta, Gucci Mane, Massive Attack, Grace Jones, Snoop Dogg, Wu-Tang Clan, The Prodigy, Jamiroquai, Sex Pistols, Kraftwerk, Korn, Moby, Arctic Monkeys, Chemical Brothers, The Black Eyed Peas, Boris Brejcha, Faith No More, LCD Soundsystem, Slayer, Ellie Goulding, Hardwell, Carl Cox, DJ Snake, Charlotte de Witte, Paul Kalkbrenner, Amelie Lens, Solomun, John Newman… Според статистиката на организаторите, секоја година во Петроварадин се собираат од 200.000 до 250.000 посетители. За оваа 2025 година, досега се пријавени Sex Pistols плус Frank Carter, Eryc Prydz, Tiesto, Boomtown Rats, Indira Paganoti, Glory Hamer, The Drowns, а остатокот ќе се знае до јуни. Оваа година е јубилејна, слави 25 години и според она што се зборува неофицијално, ќе биде особен.
D-Fest
Ете и ние, Македонците, имаме музички фестивали на отворено. Еден од нив е „Д-фестивал“, кој оваа година слави 15 години. Се одржува од 4 до 6 јули, во Дојран и трае три дена и ноќи. И таму има обезбедено место за кампирање со сета придружна инсталација. Карактеристика на овој фестивал е што има доста македонски изведувачи. Листата со изведувачи во сите овие години постоење е голема и вклучува и имиња од самиот врв на светската сцена. Еве дел од изведувачите: Jonas Blue, Lufthansa, Flooder, Joel Corry, Hot since 82, LD Pistolero&DJ Goce, Joker Out, Sanatorium, Elemental, Foltin, Bad copy, Vagina Corporation, DJ Strajk, DJ Chvare, Indira Paganoti, Creator, Кирил Џајковски, Onyx, Smut, Funk Shui, SARS, Симон Трпчески, Julian Marley, Rundek, Jura Stublic&Film, „Чиста околина“, Констракта, „Хладно пиво“, Marky Ramone, Пијан Славеј и многу други. Годинашната програма сè уште не е објавена, но според она што го прикажаа досега, во овие 14 години, листата со учесници ќе биде една од најдобрите.
Ohrid Calling
Еве уште еден од македонските музички фестивали на отворено. Се одржува во Охрид, оваа година од 31 јули до 3 август (датумите сè уште не се конечни), во касарната и важи за еден од најквалитетните фестивали од областа на електронската музика и на диџеите. Нема обезбедено кампинг-простор, така што ќе мора да побарате преноќишта во самиот град. Еве дел од листата со учесници од минатите години: Afrojack, Vini Vici, Claptone, Maceo Plex, Rave Republic, Laura Van Dam, Delovski, Diah, Leena, Blu, Flowzy, Jana Slavy, Regard, Sullivan King, Wolfpack, Marten Hørger, Cyrillic, Pessto, Divolly & Markward, Jordan John, Invictoz, Tasev, Immy Trumpet, Lost, Frequence, Blasterjaxx, Will Spark, Howard Hill, Divolly Markward, Chico Rose, Nicholas Adams, Rastic, Lady Lee, Christian Karan, Kemaro, Erick Kassel, Yaksa, DJS from Mars, Steve Aoki, Jonas Blue, Morte, Nervo, Regard, Mahmut Orhan, Ofenbach и уште многу други. За кратко време ќе биде објавена годинашната листа со учесници. Љубителите на електронската музика со нетрпение го чекаат почетокот на овој фестивал.
Љупчо Давчев