Според европските научници, изминатата година ќе биде најтоплата досега, и прва во која просечните глобални температури ја надминаа границата од Парискиот договор од 1,5 степени Целзиусови на пораст на температурата над прединдустрискиот период.
Според анализата на податоците на Светската метеоролошка организација, една од главните причини за високите температури во 2024 година е Ел Нињо (на шпански „момче“). Сепак, во 2025 година, поради Ла Ниња („девојка“), глобалните температури ќе бидат малку пониски од минатата година. Но, и покрај ова, 2025 година сепак веројатно ќе биде меѓу трите најтопли години досега, според британската агенција за временска и клима – пишува Euronews.
Што се Ел Нињо и Ла Ниња?
Ел Нињо и Ла Ниња се два климатски феномени во Тихиот Океан кои влијаат на временските услови ширум светот. Ветровите пасати во Пацификот генерално дуваат од исток кон запад, а топлата вода се движи кон западниот Пацифик.
Ел Нињо се случува кога овие ветрови слабеат или го менуваат правецот, предизвикувајќи водата во источниот дел на Пацификот – во близина на брегот на Америка – да биде потопла од вообичаеното. За време на периодите на Ла Ниња, пасатите од исток кон запад стануваат посилни, а топлите води се движат уште позападно, кон бреговите на Австралија и Југоисточна Азија. Поради ова, студената вода се „издигнува“ од длабочините на океанот, што ја прави температурата на површината на морето во просек пониска, особено во Америка. Овие појави се случуваат периодично, на секои две до седум години и обично траат од девет до 12 месеци.
И Ел Нињо и Ла Ниња можат да влијаат на временските шеми низ целиот свет. Иако секој пат е различна, Ла Ниња носи повеќе врнежи во неколку делови од светот, како северна Австралија, југоисточна Африка и северен Бразил. Тоа, исто така, доведува до повеќе поплави во некои региони, како и повеќе урагани.
Што предвидуваат научниците за 2025 година?
Светската метеоролошка организација (СМО) вели дека Ла Ниња може да се случи помеѓу ноември 2024 и февруари 2025 година. Но, глобалното ладење ќе биде слабо и краткотрајно, велат од СМО.
„Од јуни 2023 година, видовме продолжена серија на исклучителни глобални температури на копното и морето. Дури и ако има краткорочно заладување на Ла Ниња, тоа нема да ја промени долгорочната траекторија на глобалните температурни зголемувања поради заробување на стакленички гасови топлина во атмосферата“, рече генералната секретарка на СМО, Селест Сауло.
Всушност, метеоролозите велат дека прогнозите за 2025 година се исклучително високи и покрај Ла Ниња.
„Во години како 2025 година, во кои не доминира Ел Нињо, тие треба да бидат поладни. Така, 2016 година беше година на Ел Нињо и во тоа време беше најтоплата година досега. Меѓутоа, во споредба со нашата временска прогноза за 2025 година, 2016 година беше студена година“, рече професорот Адам Скајф, кој ја предводи глобалната прогноза за 2025 година на Met Office.
Договорот од Париз (се уште) не е прекршен
Температурите забележани во 2024 година изгледаат дека ќе надминат 1,5 степени Целзиусови над прединдустриските времиња за прв пат, мерка поставена со Парискиот климатски договор од 2015 година. Но, надминувањето на тој праг за една година не се смета за кршење на Парискиот договор.
Научниците велат дека овој праг треба упорно да се преминува во период од 20-30 години.Некои научници велат дека врската помеѓу климатските промени и феноменот Ла Ниња и Ел Нињо не е сосема јасна.
