Денеска е Велики петок: Што да избегнувате, што да не правите и кој е најубавиот обичај

Верниците денеска го слават Велики петок, најтажниот ден во христијанството, a на Велики петок, кој е најтажниот ден за сите христијани, нема пеење и веселба. Нема богослужби, не се бијат црковните ѕвона, а многу верници овој ден го поминуваат во строг пост, оплакувајќи го Исус Христос кој беше распнат на крст, принесувајќи жртва за човечки гревови.

Обичаите подразбираат дека велигденските јајца се вапсуваат на Велики петок, а црквата заповеда строг пост без риба и масло. Покрај тоа, подобро е да не се јаде ништо.

Бакнување на иконата

Во храмовите попладне се вади икона (на која е прикажан погребот на Исус Христос), која верниците ја бакнуваат до Велигден. Иконата е поставена пред олтарот, на специјално украсена маса (Христовиот гроб). Некаде обичај е верниците по бакнувањето да ја поминат иконата под масата на која е поставена. Според народното верување, кога се провлекувате, треба да се молите на Бога и да мислите на убава желба и таа ќе ви се исполни.

Обичаи за Велики петок

Не земајте игли и клинци на Велики петок. Старата поговорка вели, не е добро! Овој ден се нарекува и Распнат петок, па затоа треба да се избегнуваат остри предмети за да не се „повредуваат Исусовите рани“. Еве зошто на Велики петок не работат чевларите и кројачите.

На овој празник се пости строго, без риба и масло, дури и пожелно е да не се јаде ништо, а во куќата не се пали оган. Забрането е да се пие вино, бидејќи тоа е симбол на невино пролеаната крв на Исус Христос. Лебот воопшто не се меси. Според народното верување, денот е најдобар за калемење на овошје.

Еден од најубавите и најрадосните обичаи е вапсувањето јајца. Една вредна домаќинка, според востановената традиција, бојадисува велигденски јајца на Велики петок, ден кога, патем, ништо друго не се прави, туку сите наши мисли се насочени кон страшниот настан на Христовото невино страдање и понижување од луѓето на Голгота и во Ерусалим.

Како се бојадисуваат јајцата?

Домаќинката прво се прекрстува и се моли на Бога, па додава малку света вода – Велигден или Водици – во садот со вода во кој ќе ги зготви и обои јајцата. На шпоретот врие вода со боја, домаќинката ги спушта јајцата внимавајќи да бидат рамномерно обоени, а децата кружат околу мајката и ги бројат свежо бојадисаните јајца, чиј број се зголемува секој час.

Првото обоено јајце се остава на страна до следниот Велигден и се вика чувар куќа.
Пред бојадисувањето, јајцата може да се шарираат. Со стопен восок и пенкало за пишување или нешто слично, стопениот восок се нанесува на јајцето. Прво, перницата се загрева на пламен од свеќа, а потоа се потопува во восокот додека е уште топла, а потоа со восокот се пишува и црта на јајцето. Бидејќи восокот не прифаќа боја, тогаш, при боење, на јајцето остануваат бели нацртани фигури и букви. Јајцето обично се пишува H.V. и В.В. (Христос воскресна и навистина воскресна), се нацртани крстови, цвеќиња и други прекрасни фигури.

Неодамна специјалните налепници се направени од хартија или пластика и можат да се залепат на јајцата.

Симболизам

Боењето на јајцата се прави во спомен на настанот кога Света Марија Магдалена Мироносец (девојката која постојано била со Пресвета Богородица за време на неговата Голгота и на која Христос првпат и се јавил по Воскресението), отпатувала во Рим да го проповеда Евангелието и го посетила царот Тибериј.

Потоа во знак на внимание му подала црвено јајце како новогодишен подарок, а го поздравила со зборовите: „Христос воскресе“.

Црвената боја ја симболизира невино пролеаната крв на Спасителот на Голгота, но е и боја на воскресението. Затоа што нема воскресение без страдање и смрт. Според тоа, таа е првенствено бојата на христијаните и црквата, без разлика што некои поединци и движења низ историјата се обидувале да ја присвојат и компромитираат оваа боја.