Дали Зеленски го надмудри Трамп? „Договорот на векот“ може да биде „неуспех на векот“

Американскиот претседател Доналд Трамп, кој се гордее со своите преговарачки способности, е на работ да склучи договор кој на САД ќе им обезбеди привилегиран пристап до огромните резерви на суровини во Украина. Но, Трамп може на крајот да добие помалку отколку што очекува, пренесува Politico. Проценките за рудното богатство на Украина се засноваат на застарени советски истражувања кои не ја земале предвид профитабилноста или трошоците за експлоатација.

Последниот нацрт-договор, цитиран од украинскиот весник „Економска правда“, предвидува дека Киев ќе одвои 50 отсто од државните приходи од природни ресурси на фонд што ќе инвестира во Украина. Но, САД нема да дадат никакви безбедносни гаранции за возврат. Но, на хартија, Американците би можеле да направат значителна добивка од овој договор.

Според украинското Министерство за природни ресурси и животна средина, украинската почва содржи околу пет отсто од критичните суровини во светот, вклучувајќи графит, литиум, титаниум, берилиум и ураниум. Овие ресурси се клучни за производство на батерии, радарски системи и оклоп, што ги прави неопходни за одбранбената и технолошката индустрија и може да ја намали зависноста на Америка од кинеските минерали.

Сепак, вистинското богатство на рудното богатство на Украина сè уште останува непознато. Иако Украина известува за повеќе од 20.000 истражени наоѓалишта и локации на минерали, само околу 8.000 се оценети како профитабилни. Од нив, помалку од половина беа експлоатирани пред Русија да ја започне својата инвазија на Украина пред три години.

Вредноста на овие локалитети се базира главно на советските истражувања спроведени помеѓу 1960-тите и 1980-тите. Податоците често се нецелосни, расфрлани низ земјата и сè уште се дигитализираат. Многумина остануваат недостапни откако претседателот Володимир Зеленски прогласи воена состојба.

Дури и ако идните истражувања го потврдат постоењето на вредни наоѓалишта на минерали, нивната експлоатација би барала години работа и огромни финансиски инвестиции.

Елементи тешки за искористување

Иако ретките земјени елементи всушност не се толку ретки, нивната екстракција и обработка се исклучително скапи бидејќи се наоѓаат измешани со други минерали во различни концентрации. Кина, која обработува речиси 90 отсто од светските елементи на ретка земја, има речиси монопол на оваа фаза од синџирот на снабдување, според Центарот за стратешки и меѓународни студии (CSIS). Повеќето големи производители, вклучително и САД, ја немаат потребната технологија или инфраструктура за обработка на овие минерали, принудувајќи ги да се потпрат на Пекинг.

Развојот на инфраструктура за преработка на ретки земји во Украина, дури и со американски инвестиции, би траел со години и веројатно би бил помалку ефикасен од испраќањето на минералите во Кина на преработка.

Дополнително, потребни се милијарди долари за деминирање на теренот и отстранување на експлозивни направи, што би можело да потрае повеќе од една деценија, и за обнова на клучната инфраструктура потребна за рударскиот сектор, вклучувајќи патишта и електрани.

Недостижно богатство

Друга пречка меѓу Трамп и рудното богатство на Украина е тоа што неколку ветувачки наоѓалишта се наоѓаат на територијата окупирана од Русија. Двете најголеми познати наоѓалишта на ретки земјени елементи, Азов и Мазури, се наоѓаат во руската окупирана област Доњецк. Локалитетот Новополтава се наоѓа во Запорожје, кој е под постојана закана од руски напади.

Некои од најперспективните наоѓалишта на литиум во различни фази на развој, како што се наоѓалиштето Шевченкивске во Доњецката област и блокот Крута Балка во Запорожје, исто така се на фронтот.

Украинската вицепремиерка Јулија Свириденко, главен преговарач за овој договор за минерали, изјави дека Русија окупирала критични минерални и гасни ресурси во вредност од 350 милијарди долари. Други проценки сугерираат дека вредноста на изгубените ресурси достигнува трилиони долари.

Трамп би можел да ја зголеми поддршката за Украина и да и помогне да ги врати окупираните територии или да ја прифати понудата на рускиот претседател Владимир Путин да купи минерали од Русија, вклучувајќи ги и оние од териториите окупирани од Украина.

За американскиот претседател ова би можело да биде зделка на векот или да го остане со рудници кои се во загуба, а во кои ниту една американска компанија нема да сака да инвестира.