Освен компасот, барутот, хартијата и печатењето има уште многу други откритија кои во голема мера ги унапредиле производствените сили и социјалниот живот на Кина

Иако научниците од Кина сметаат дека има и многу други пронајдоци во Кина можеби биле пософистицирани и имале поголемо влијание во поглавјето „Дали четирите најголеми пронајдоци се најважните?“ од книгата „Древни кинески пронајдоци”, кинескиот историчар Денг Јинке напишал:

„Четирите пронајдоци не мора да значи дека ги сумираат достигнувањата на науката и технологијата во античка Кина. Четирите пронајдоци беа сметани за најважните кинески достигнувања во науката и технологијата, едноставно затоа што тие имаа истакната позиција во размените меѓу Истокот и Западот.  Всушност, античките Кинези постигнаа многу повеќе од четирите најголеми пронајдоци: во земјоделството, металургијата на железо и бакар, експлоатација на јаглен и нафта, машини, медицина, астрономија, математика, порцелан, свила и производство на вино. Многуте пронајдоци и откритија во голема мера ги унапредија производствените сили и социјалниот живот на Кина. Многу од нив се барем исто толку важни како и четирите пронајдоци, а некои се дури и поважни од тие четири’.

И сигурно е така. Компасот, барутот, правење хартија и печатењето во тоа време имале длабоко влијание врз развојот на цивилизацијата низ целиот свет.

 

 

 

 

Компас. Компас од магнетит се користел во Кина во време на династијата Хан помеѓу 2 век пр.н.е. и 1 век од н.е. Најраната референца за магнетниот уред користен за навигација се спомнува во книгата од династијата Сонг која датира од 1040-1044 година, каде што има опис на железна „риба што покажува на југ“, која лебди во сад со вода, насочувајќи се на југ. Уредот се препорачувал како средство за ориентација. Првиот компас со магнетна игла бил запишан од Шен Куо во неговата книга од 1088 година. Кинезите во времето на династијата Сонг и следната династија Јуен користеле сув компас. Кинескиот дизајн на суспендираниот сув компас опстојувал во употреба и во 18 век.

Барут. Барутот бил измислен во 9 век од кинески алхемичари во потрага по еликсир на бесмртност. Кога трактатот на династијата Сонг, Вујинг Зонгјао бил напишан од Зенг Гонглианг и Јанг Веид во 1044 година, различните кинески формули за барут содржеле нивоа на нитрат во опсег од 27 до 50 отсто. Во 1280 година случајно се запалила продавницата за бомби од големиот арсенал на барут кај Вејанг, која произвела толку голема експлозија што тим од инспектори на местото една недела подоцна заклучил дека 100 биле убиени стражари. Во времето на Ханзо Ју и неговиот Хуолонгјинг во средината на 14 век, експлозивниот потенцијал на барутот бил усовршен.

 

Производство на хартија. Производството на хартија во Кина датира околу 105 година на н.е., кога Каи Лун, официјален приврзаник на Царскиот двор за време на династијата Хан (202 пр.н.е. – 220 г.н.е.), создал лист хартија од црница и други растителни влакна заедно со ситни мрежи, стари партали и отпад од коноп. Сепак, неодамнешно археолошко откритие најдено во Гансу е хартија со кинески знаци на неа која датира од 8 п.н.е. Додека хартијата користена за завиткување и полнење се користела во Кина уште од 2 век пр.н.е. Хартијата што се користела како медиум за пишување станала широко распространета до 3 век. Династијата Сонг (960–1279) била првата влада што издала хартиена валута.

 

 

 

 

Печатење. Кинескиот изум на печатење со дрвени блокови датира од 868 година. Според А. Хајат Мејор, кустос во Метрополитен музејот на уметност, „Кинезите беа тие што навистина ги измислија средствата за комуникација што требаше да доминираат до нашата ера“. Печатењето со дрвени блокови им одговарало повеќе на кинеските знаци отколку подвижниот тип, што исто така го измислиле Кинезите, но кој не го заменил печатењето со дрвени блокови. Печатењето со дрвени блокови за текстил, од друга страна, претходело на печатењето на текст со векови во сите култури, а првпат се појавило во Кина околу 220 година. Тоа стигнало во Европа од 14 век. Династијата Кинг спонзорирала огромни проекти за печатење користејќи печатење од дрвен подвижен тип во текот на 18 век.