Кога во продавница купувате бисквити, гуми за џвакање, млечни производи, разни пакувани и конзервирани производи, како и шминка или пасти и креми за нега, секогаш на декларацијата проверувајте дали има присуство на емулгатори, т.е. адитиви-хемиски материи и кои, а нивната ознака ја започнувам со буквата Е, бидејќи можат да бидат опасни по здравјето, предупредуваат лекарите. Затоа нè советуваат внимателно да ја прочитаме декларацијата на пакувањето, особено она што е напишано со најмали букви, бидејќи е најопасно.
Ракот демне кај младите од ултра преработена храна, внимавајте на декларациите!
Како што изјави за „Блиц“ професорот онколог д-р Владимир Ковчин, во Србија има тренд на зголемување на бројот на заболени од сите видови на рак кај многу младата популација, а големата опасност од рак демне во ултра преработената храна која изгледа свежо и има долг рок на траење. Затоа е важно да се провери што има во производите на декларацијата, но првенствено да се избегнува храна со долг рок на траење.
– Кога купувате храна, внимавајте на декларациите. Постои листа на штетни емулгатори кои се додаваат, некои од нив се дури и забранети во Европската унија. Обично тоа е напишано со многу мали букви на декларацијата. Во принцип, избегнувајте производи со долг рок на траење доколку не се замрзнати или обработени на друг начин или консумирајте ги како ретко и во помали количини – изјави проф. д-р Ковчин.
Што се адитиви и зошто се користат?
Важно е да се знае дека емулгаторите, т.е. адитивите, се супстанции кои се користат за конзервирање, боење и засладување при подготовка на храната. Европската унија ги дефинира како „секоја супстанција која сама по себе не се консумира како храна и која на друг начин не се користи како карактеристична состојка на храната, без разлика дали има хранлива вредност или нема“.
Додадени во храната при производство, преработка, подготовка, третман, пакување, транспорт или складирање, адитивите стануваат нејзин составен дел и долгорочно некои од нив можат да имаат штетно влијание врз здравјето:
Вештачки бои – се користат за додавање или враќање на бојата на храната
Конзерванси – додадени за да го продолжат рокот на траење на храната со заштита од микроорганизми
Антиоксиданси – супстанци кои го продолжуваат рокот на траење на храната така што ја штитат од оксидација (мрснотии и обезбојување)
Средства за третман на брашно – се додаваат во брашно или тесто за да се подобри квалитетот на печењето
Забранети адитиви и нивните штетни ефекти
– Има адитиви кои се на листата на забранети, но некои се дозволени до одредена количина бидејќи е утврдено дека оваа количина нема да предизвика штетно дејство кај луѓето. Пред неколку векови, зимскиот капут остана, а немаше адитиви. Индустриски, којзнае што се додава за да има подолг рок на траење и затоа некои од адитивите се забранети, а прашање е колку се добри дозволените – вели за „Блиц“ нутриционистот Иван Катанчиќ.
Тој напоменува дека секогаш треба да внимавате на ознаката Е, бидејќи тоа е ознака за додаток на храна, а врз основа на бројката можете да одредите за кој додаток се работи и дали е на листата на забранети и дозволени, но во ограничени количини.
Зошто Е 171 е забранет?
– На пример, вештачката боја титаниум диоксид со ознака Е 171 е забранета, а тоа често се споменува на веб-страниците на ЕУ посветени на исхраната – вели нутриционистот.
Како што објаснуваат европските експерти, титаниум диоксидот е природен оксид на титаниум, кој се користи како боја. Со децении се користи за давање бела боја на храната, од печива и намази со сендвичи до супи, чорби, сосови, преливи за салати и додатоци во исхраната.
Најдобро е младите да јадат што помалку преработена храна и без додадени состојки
Најдобро е младите да јадат што помалку преработена храна и без додадени состојки
– Во март 2020 година, Комисијата побара од Европската управа за безбедност на храната (ЕФСА) да го ажурира своето мислење од 2016 година за титаниум диоксид. Иако во 2016 година, ЕФСА не посочи никакви безбедносни грижи, сепак, идентификуваше некои празнини во податоците и несигурности, особено во однос на големината на честичките. Овој параметар може да влијае на токсиколошките својства на Е 171 – се наведува на веб-страницата на Европската комисија.
Иако новото мислење од мај 2021 година не заклучува дека Е171 е дефинитивен здравствен ризик, не ја исклучува можноста. Конкретно, ЕФСА не ја исклучува загриженоста за генотоксичност, што значи дека постои можност употребата на титаниум диоксид како додаток на храната да предизвика оштетување на ДНК или хромозом. Во ЕУ, фактот што не може да се потврди безбедноста на прехранбените адитиви е доволен за да се оправда забраната.
Како да изберете храна и да ја прочитате декларацијата: Колку помалку артикли, толку помалку Е адитиви
Специјалистот по социјална медицина, д-р Зорица В. Драгаш, за „Блиц“ вели дека најздрава природна храна е онаа што е што помалку технолошки обработена, бидејќи има Е суплементи кои се забранети во ЕУ, но се уште ги нема во нашата. земја.
– Не можеме да очекуваме секој граѓанин да знае кои состојки се забранети и ако на една од етикетите пишува да се избегнува таа храна на декларацијата, да се земаат производи со што е можно пократка декларација и секогаш со што помалку Е додатоци или сите други вештачки состојки што е можно повеќе. Кога станува збор за паштетата, на пример, мислам дека сè што не можеме да видиме што е, а во паштетата од црн дроб не можеме да видиме дали има црн дроб во него, обично не е безбедно за јадење. Виршлите се често споменуван производ за кој не знаеме што консумираме во тој производ, а ги има за да го подобри вкусот и мирисот – вели д-р Драгаш.
Ако некој додаток не е штетен денес, не значи дека нема да биде штетен утре
Тој посочува дека нешто што денес не е прогласено за штетно или канцерогено, не значи дека нема да биде утре, бидејќи од употребата на суплементите Е, многу производи со текот на времето станале штетни. За многумина од нив не можеме однапред да знаеме дали времето ќе покаже дека се и штетни и затоа е најдобро да ги избегнувате сите и да јадете што помалку преработена храна.
Младите можат да си помогнат ако изберат и јадат што е можно поприродна, свежа храна, онаа која нема или има малку Е додатоци на декларацијата и други работи што се додаваат во храната за да се продолжи свежината, да се подобри вкусот и мирисот. Се обидувам да ги читам декларациите, но само тесногради можат да ги толкуваат сите. Кога би напишале на декларацијата што значи секој број, би биле долги километри, ниту лупа не би ни помогнала се да прочитаме – вели д-р Зорица В. Драгаш.
Вакуум спакувана храна и вештачки бои и вкусови
Тој напоменува дека не можеме да тврдиме дека ниту еден од овие суплементи не е штетен, бидејќи однапред не знаеме, а кога сме толку изложени на фактори на ризик, најдобро е сите да ги сведеме на минимум.
– Кога ни е на располагање да избереме, зошто би избрале, на пример, пецива спакувани во правосмукалка, ако можеме да јадеме свежо. Списокот на СЗО, кој отсекогаш сме го добивале, се користи во ЕУ, а се ревидира со додавање на супстанци за кои се покажало дека се штетни по здравјето – вели соговорникот за „Блиц“.
Пакување, етикетирање и употреба
Тој ги советува граѓаните да посветат посебно внимание на пакувањето и неговите ознаки кои треба да се препознаат и да се знае дека се штетни, бидејќи доколку „храната е спакувана во таква амбалажа, тогаш пластиката испушта материи штетни по здравјето“. Станува збор за ознаки во триаголници напишани за пластика која не е погодна за пакување прехранбени производи.
– Совет е да се избегнува пластика за пакување и во домот. Лошо е ако се користи пластична амбалажа за подготовка или подгревање на храната во микробранова печка. Не се добри ниту пијалоците во пластични шишиња, бидејќи не знаеме што стигнува до нашиот пазар, а што може да оди на пазарот на ЕУ. Затоа се повеќе се зборува за природна исхрана, но и природна козметика. Најздравото пакување е стаклото, а лименките ако се точни се подобри од пластиката – вели д-р Зорица В. Драгаш.
Што друго е важно да знаете кога купувате намирници?
Тој додава дека е подобро да се биде рестриктивен при купувањето бидејќи ако нешто „кај нас не е забрането, не знаеме дали е веќе забрането во друга земја“ и секогаш треба да внимавате што е додадено при преработката и производството. на храна, но би било добро да се знае и што се додава:
за време на обработката на почвата
животните во храната
како се чува, чува и пакува храната
колку долго спакуваната вода во пластичната амбалажа била изложена на сонце или не
Кога ќе споиме се што потенцијално може да биде штетно и да предизвика рак и други сериозни болести, тогаш можеме да избереме, но обично тоа што треба да го избереме е и поскапо!
– Кога велам дека природната исхрана е најздрава и најдобра, мислам на храна која не е подложена на термичка обработка. За да се зачува хранливата вредност на храната, таа не треба да се преработува премногу, а тука спаѓа сето она што се додава во храната и начинот на кој се подготвува. За да се зачува витаминот Ц во храната која мора термички да се обработи, мора да се готви што е можно пократко или „тивко да се вари“ на што е можно пониска температура. Обично сите гледаме на рокот на употреба, но секогаш треба да го гледаме составот и да избегнуваме да купуваме производи со споменатите адитиви – заклучува д-р Драгаш.
