– Со проектот сакаме да ја зголемиме совесноста кај граѓаните да ја полнат со органски отпад. Партнер во проектот ни е јавното комунално претпријатие ,,Комуналец”, како фирма што ги има сите лиценци за собирање и третман на отпад. Проектот е од особено значење за хигиената во градот, затоа што 70 проценти од отпадот, е отпад од органски карактер. Проектот позитивно ќе влијае на заедницата затоа што дава пример како од отпад може да се направи органско ѓубриво, што дури до пет пати ја намалува тежината на поставениот отпад во неа, рече професорот Димитрија Ангелков од училиштето „Киро Спанџов-Брко“ – Кавадарци
Во дворот на кавадерчкото средно општинско училиште ,,Киро Спанџов – Брко” е поставена био компостара која органскиот отпад ќе го претвора во органско ѓубриво за потребите на градот Кавадарци. Машината ја произведе фирмата „Спектар 21“ од Кавадарци, под менторство на професорот д-р Димитрија Ангелков од ова училиште и машинскиот инженер Витомир Ѓорѓиев, сопственик на компанијата.
– Со проектот сакаме да ја зголемиме совесноста кај граѓаните да ја полнат компостарата со органски отпад. Партнер во проектот ни е јавното комунално претпријатие ,,Комуналец” како фирма што ги има сите лиценци за собирање и третман на отпад. Проектот е од особено значење за хигиената во градот, затоа што 70 проценти од отпадот е отпад од органски карактер. Проектот позитивно ќе влијание на заедницата затоа што дава пример како од отпад може да се направи органско ѓубриво, што дури до пет пати ја намалува тежината на поставениот отпад во неа – рече професорот Ангелков.
Тој појасни дека компостирањето е природен начин да се разложи органската материја во богата супстанција наречена ѓубриво.
– Тоа е прекрасен балсам за земјата. Компостирањето е едноставен процес за третирање на секојдневниот кујнски отпад. Микробиолошка конверзија на органски остаток од растенија и животни, како габи и бактерии, во достапноста на кислород. Се ослободуваат и различни био-производи како јаглерод диоксид, топлина и вода. Помага во претворање на распадната органска материја во растително ѓубриво. Има темнокафеава боја и личи на земја. Понекогаш процесот на правење компост може да резултира со мирис на скапан отпад, но внимателното управување може да го контролира тоа. Содржи важни хранливи материи како фосфор, калиум и азот. Содржи многу корисни минерали кои обезбедуваат правилен раст на растенијата и се богати со хумус – објасни Ангелков.
Тој додаде дека компостирањето органски отпад е релативно лесно за ракување.
– Тоа може да се направи во голем обем во речиси секој внатрешен или надворешен амбиент, како и во речиси секоја географска област. Компостирањето може да управува со повеќето органски отпади во протокот на отпад, вклучувајќи отпад од ресторани, лисја и отпад од дворови, отпад од фарма, животинско ѓубриво, животински трупови, производи од хартија, отпадна тиња, дрво и други органски материјали. Може лесно да се вклучи во кој било план за управување со отпад – истакна Ангелков.
Видови отпад вклучени во компостот се отпад од органска храна, хортикултурен отпад и земјоделски отпад.
– Дури 1/3 од целокупно произведената храна завршува во отпад. Ако на ова ја додадеме и огромното количество на градинарски отпад кој се креира од парковите и дворовите, ни станува јасно како био-отпадот претставува над 70 отсто од вкупно произведениот. Кога овој отпад неправилно се разлага, ослободува стакленички гасови кои директно влијаат на климатските промени и на загадувањето – нагласи Ангелков.
Според него, решението е да се креира градска компостара во секоја општина, каде населението и чинителите од бизнис заедницата ќе го одлагаат градинарскиот и отпадот од храна, а од него наместо да загадува, ќе се креира компост.
– Резултатите би биле, прибирањето на био-отпадот и негово компостирање драстично ќе ги намали емисиите на стакленички гасови кои ги произведуваме, директно ќе влијае на трошоците за транспорт на овој отпад кои ги прави Градот, а и ќе имаме празни контејнери и чиста околина. Ова се придобивките на компостарите, ќе го намалат комуналниот отпад за околу 70 отсто, биоотпадот го претвораат во органско ѓубриво, ќе го намалат трошокот за транспорт и депонирање на отпад за околу 70 проценти, ќе елиминираат самозапалување на депонии, ќе го намалат количеството испуштени стакленички гасови, ќе го доближат градот до постигнување на целта „Нула отпад“, ќе ги зголемат одржливоста и отпорноста на градот – ќе отворат можност за креирање партнерства меѓу институциите, здруженијата и бизнисите – нагласи професорот.
Директорот на средното училиште „Киро Спанџов-Брко“, Душко Лазов, додаде дека покрај воспитно – образовната компонента, во пракса реализираат и други воннаставни активности кои што се од интерес на учениците, училиштето, а и на самата локална заедница.
-Овие активности ги реализираме заедно со наши ученици и ментори од страна на наставниот кадар, но често пати и во соработка со локалната заедница, со некоја од институциите или компаниите со коишто имаме соработка. Една од тие активности е и овој проект кој го реализиравме тимски со наши ученици, ментор кој е од редот на нашите професори и фирмата „Спектар 21“ од Кавадарци – изјави Лазов.
Тој потенцираше дека ова е добра практика која што треба сите да ја применуваме бидејќи е за општо добро за животната средина и за сите нас.
– Имено се работи за преработка на отпадоци од храна кои преку посебна технологија се преработува и се претвора во био-ѓубриво кое пак ќе има своја примена, односно така преработена ќе биде искористена, а не да се фрла и да придонесува дополнително загадување на животната средина. Токму тоа е целата на овој проект, но и на дел од останатите проекти што ги работиме заедно, пред сè со учениците, да се развие свеста и да си обезбедиме што поквалитетна и почиста животна средина за нас и за генерациите кои ќе бидат после нас – подвлече директорот.
