Изјавата на косовскиот премиер Албин Курти дека не е вистина дека албанскиот јазик е под закана во земјава, предизвика реакции кај опозициската партија во албанскиот политички блок, ДУИ, додека коалицијата Вреди застанаа зад ставот на Курти и порачаа дека официјалната употреба на албанскиот јазик останува нерешено прашање поради злоупотребата од старата политика, мислејќи токму на ДУИ, кои повеќе од две децении беа на власт. Од Вреди велат дека се залагаат за целосно официјализирање на албанскиот јазик и дека нивниот став е јасен, а тоа е отстранување на ознаката 20 отсто од Уставот.
-Премиерот Курти ја кажа горчливата вистина. Официјалната употреба на албанскиот јазик останува нерешено прашање поради неговата злоупотреба од старата политика, од тесни криминални мотиви повеќе од две децении. Преку измами и ширење на паника, наводно дека албанскиот јазик е загрозен, стариот режим се обидува да ја избегне одговорноста за нивните злосторства и злоупотреби. Но, граѓаните повеќе не стануваат плен на овие манипулации. Коалицијата ‘Влен’ се залага за целосно официјализирање на албанскиот јазик и отстранување на понижувачката ознака од Уставот, кој го дефинира како ‘јазик што го зборуваат 20 отсто од населението’. За нас тоа е прашање на правдата и национално достоинство на кое решително ќе се обратиме, велат од Вреди.
Вицепремиерот и министер за животна средина и просторно планирање, Изет Меџити е на иста линија со косовскиот премиер Курти. По меѓувладината седница во Приштина, Меџити изјави дека во земјава не постои закон за албански јазик за да може да се каже дека се укинува, туку дека во подготовка е посебен закон за соодветна застапеност на Албанците во институциите.
-Прво, ќе се поврзам со одговорот на премиерот Курти, кој рече дека во Македонија не постоел закон за албанскиот јазик, па сега тој сега се укинува или прекршува. И второ, не се оспорува од Владата на Република Северна Македонија, туку има иницијатива во Уставниот суд каде што деветте судии избрани од Владата на СДСМ-ДУИ и проблемот го прават тие судии на Уставен суд со мандат од минатото мнозинство. Гарантираме дека албанскиот јазик ќе напредува во Република Северна Македонија, исто како што најдовме решение и се формираше експертска група од партнерите во Владата кои работат на балансерот, кој беше само механизам, а сега зема димензии на законско решение или посебен закон за соодветна застапеност на Албанците во Македонија, рече Меџити.
Меџити посочи дека Уставниот суд не го оспорува албанскиот јазик затоа што нема закон за албанскиот јазик, туку Судот побарал мислење од Венецијанската комисија, од каде што добиле забелешки за три члена од Законот за употреба на јазиците.
-Правиме сè од себе да ги задржиме позициите на јазикот и да го унапредиме во иднина, рече вицепремиерот Меџити.
Министерот за здравство Арбен Таравари, кој е дел од коалицијата Вреди, изјави дека косовскиот премиер не згрешил кога зборувал за улогата на албанскиот јазик во Македонија. Таравари вели дека во законот за јазици е прецизирано дека службен јазик се смета јазикот што го зборуваат повеќе од 20 отсто од населението и барањето е да се отстрани процентот. Проблемот, рече Таравари, е во три члена од Законот за јазиците.
-Премиерот Албин Курти беше коректен, тоа не е Законот за албански јазик. Во Уставот на Северна Македонија, службен јазик е македонскиот јазик, и јазикот кој го зборуваат повеќе од 20 проценти од населението. Во законот е вклучен и албанскиот јазик. Стратешката грешка е што не инсистиравме во одредени моменти да се повлечат 20-те проценти, вели Таравари во изјава за КТВ и го обвини Ахмети дека не направил ништо во овој поглед, иако беше на власт во изминатите години.
Токму лидерот на Интегративците, Али Ахмети, по ваквата изјава на Курти, истакнал дека додека ДУИ е жива, во опозиција или на позиција, нема да толерира да биде погоден Охридскиот договор, кој е „постигнат со крвта на мачениците“. На средба со симпатизери и членови на партијата во Бутел, Ахмети рекол дека албанскиот јазик е официјален и „ќе го заштитат“.
-Охридскиот договор е постигнат со маченичка крв и оживеан од најдобрите борци на ОВК кои го продолжија својот идеал во ДУИ. Додека е ДУИ жива, во опозиција или на позиција, нема да дозволиме да бидат допрени темелите на Охридскиот договор, рекол Ахмети, стои во соопштението што партијата го објави на Фејсбук.
Потпретседателот на ДУИ, Бујар Османи, во гостување на косовска телевизија, ја нарече скандалозна изјавата на Курти. За косовските медиуми, Османи изјавил дека изјавата на Курти е штетна и охрабрувачка за сите оние кои сакаат да го поништат Охридскиот договор.
Косовскиот премиер Албин Курти, на прес-конференцијата со неговиот македонски колега Христијан Мицкоски, по одржувањето на заедничката меѓувладина седница меѓу Македонија и Косово изјави дека не е вистина дека албанскиот јазик е службен јазик во земјава и дека сега е под закана. Курти потенцираше дека во Македонија никогаш немало закон за албанскиот јазик, туку закон за употреба на јазиците и повика да се почека одлуката на Уставниот суд.
-Ова е прашање на Уставниот суд, бидејќи три одредби од законот се доставени до Венецијанската комисија и тие, парадоксално, не се никогаш применети во минатото. Нема во Северна Македонија закон за употреба на албанскиот јазик и немало ни во минатото, постои закон за употреба на јазиците, кој ја истакнува бројката од 20 проценти. Тоа не е закон за албанскиот јазик, туку закон за употреба на јазиците. Треба сите да ја почекаме одлуката на Уставниот суд. Ние сакаме добрососедски односи, но тие во Северна Македонија, имаат органи кои ги носат одлуките. Во Косово, иако Албанци се 93 отсто, а четири отсто е српско население, српскиот јазик е службен јазик. Но, во Северна Македонија не може да се каже дека албанскиот јазик е службен официјален јазик и сега е под закана, истакна Курти во одговор на новинарско прашање.
По новинарски коментар за негово влијание врз уставните судии, македонскиот премиер потенцираше дека судиите кои во овој момент се дел од Уставниот суд се избрани во време кога мнозинство во македонското Собрание имаа ДУИ и СДСМ. Мицкоски рече дека етнички теми отвораат политичари кои немаат идеи за реалните проблеми и потреби на граѓаните и преку политички егзибиционизам се обидуваат да привлечат публика.
Претходно, во пресрет на меѓувладина седница којашто се одржа во понеделникот во Приштина, лидерот на ДУИ, Ахмети, побара сите политички партии на Албанците во земјава и партиите во Косово да го заштитат албанскиот јазик. Изминатиот период, Ахмети испрати писма до високи меѓународни претставници, но и до премиерот Христијан Мицкоски, во кои ја изразува „својата длабока загриженост за најновите политички и уставни случувања“ во Македонија и бара заштита на Охридскиот договор. Ахмети реагира на неодамнешните одлуки на Уставниот суд, од кои едната е укинувањето на т.н. „балансер“, а другата во најава дека ќе бидат укинати делови од Законот за употреба на јазиците. (В.С.Н.)
