Додека војната ја задушува Европа, Грузија ужива неочекуван економски бум. Земјата со 3,7 милиони жители е на пат да стане една од најбрзо растечките економии во светот оваа година по доаѓањето на повеќе од 100.000 руси откако Владимир Путин ја започна инвазијата и нареди мобилизација за собирање регрути за војната.
Додека голем дел од светот се движи кон рецесија, Грузија се очекува да забележи силен економски раст од 10 отсто оваа година во услови на бум поттикнат од потрошувачката, според меѓународните институции.
Тоа ќе ја стави скромната економија од 19 милијарди долари, позната во регионот по своите планини, шуми и долини на вино, пред пазарите во развој како Виетнам и извозниците на нафта како Кувајт, поттикнати од високите цени на суровата нафта, пишува црногорскиот економски портал Банкар.ме.
„Економски на Грузија и оди многу добро“, изјави за британската агенција Вахтанг Бутшрикидзе, извршен директор на најголемата банка во земјата TBC.
„Постои еден вид бум“, додаде тој. „Сите индустрии работат многу добро, од микро до корпоративни. Не познавам индустрија која има проблеми оваа година“.
Најмалку 112.000 руси имигрирале во Грузија оваа година, според статистиката на граничните премини. Првиот голем бран од 43.000 пристигна откако Русија ја нападна Украина на 24 февруари и Путин се крена да го задуши противењето на војната дома. Вториот бран уследи откако Путин најави национална мобилизација на крајот на септември, објави грузиската влада.
Економскиот бум на Грузија, краткотраен или не, збуни многу експерти кои предвидуваа страшни последици од војната за поранешната советска република, чии економски богатства се тесно поврзани со оние на нејзиниот поголем сосед преку извозот и туристите.
Европската банка за обнова и развој (ЕБРД) во март предвиде дека конфликтот во Украина ќе и нанесе голем удар на грузиската економија. Во април Светската банка прогнозираше дека растот на земјата во 2022 година ќе падне на 2,5 отсто од првичните 5,5 отсто.
„И покрај сите очекувања што ги имавме… дека војната против Украина ќе има значителни негативни последици за грузиската економија, засега не гледаме материјализација на овие ризици“, рече Димитар Богов, водечки економист на ЕБОР за Источна Европа и Кавказ.
„Напротив, гледаме дека грузиската економија оваа година постигнува доста добар раст, двоцифрен.
Ројтерс истакнува дека овој бум, сепак, не им користи на сите.
Доаѓањето на десетици илјади Руси, многу технолошки професионалци со многу готовина, ги зголемува цените и истиснува некои Грузијци од делови од економијата како што се пазарот за изнајмување и образованието.
Бизнис лидерите, исто така, се загрижени дека земјата може да се соочи со тешко приземјување ако војната заврши и Русите се вратат дома.
Грузија, исто така, накратко влезе во војна со Русија во 2008 година поради Јужна Осетија и Абхазија, територии контролирани од проруските сепаратисти.
Сега, сепак, грузиската економија ги користи придобивките од близината на суперсила со која дели копнеен граничен премин, и либералната имиграциска политика која им овозможува на Русите и на граѓаните на многу други земји да живеат, работат и започнуваат бизнис без визи.
Дополнително, додава Ројтерс, Русите префрлиле повеќе од милијарда долари во Грузија помеѓу април и септември преку банки или услуги за трансфер на пари, што е пет пати повеќе отколку во текот на истите месеци во 2021 година, според податоците на грузиската централна банка.
Според директорот на TBC Бушрикидзе и локалните медиуми, околу половина од руските новодојденци се од технолошкиот сектор.
„Тоа се луѓе од висока класа, богати луѓе… кои доаѓаат во Грузија со некои бизнис идеи и драстично ги зголемуваат своите трошоци“, рече Давит Кешелава, виш истражувач на Меѓународната школа за економија на Државниот универзитет во Тбилиси (ISET).
„Очекувавме дека војната ќе има многу негативни влијанија, но испадна сосема поинаку“, додаде тој.
Ројтерс известува дека влијанието на новодојденците е најочигледно на пазарот за изнајмување станови во Тбилиси, каде зголемената побарувачка ги влошува тензиите.
Кириите во главниот град годинава пораснале за 75 отсто, покажуваат анализите на ТБЦ банка, а некои лица со ниски примања и студенти се најдоа во центарот на растечката станбена криза.
Податоците од Универзитетот покажуваат и дека значителен број студенти ги одложуваат студиите во Тбилиси бидејќи не можат да си дозволат сместување во тој град.
Нема гаранција за одржлив раст
Бутсхрикидзе од TBC смета дека новодојденците имаат потенцијал да ги пополнат празнините во грузиската економија.
„Тие се многу млади, технолошки образовани и имаат знаење – за нас и за другите грузиски компании ова е многу корисна можност.
„Клучниот предизвик за нас е технологијата. И за жал, во таа област се натпреваруваме со високотехнолошки компании во САД и Европа“, додаде тој. „За брза победа, овие мигранти се многу корисни.
Сепак, економистите и бизнисите остануваат загрижени за долгорочните негативни ефекти од војната и што може да се случи ако Русите се вратат дома.
„Ние не ги градиме нашите идни планови на новодојденци“, рече Шио Кецуриани, извршен директор на Archi, една од најголемите грузиски компании за недвижнини.
Дури и со зголемените кирии, Кецуриани вели дека програмерите не сакаат да инвестираат премногу на пазарот на домување, особено кога цената на материјалите и опремата се зголемува. Сопствениците можеби заработуваат пари од зголемените кирии, но профитните маржи за продажба на станови едвај се повлекоа, додаде тој.
Економистите, исто така, предупредуваат дека бумот можеби нема да трае и ја охрабруваат грузиската влада да користи здрави даночни приходи за да го плати долгот и да изгради девизни резерви додека може.
Мора да бидеме свесни дека сите овие фактори кои го поттикнуваат растот годинава се привремени и не гарантираат одржлив раст во наредните години, затоа е потребна претпазливост“, рече Богов од ЕБОР.
„Неизвесноста е сè уште присутна и кризата може да ја погоди Грузија со задоцнување“.
