На социјалните мрежи има безброј видеа од многу делови на Сирија каде што луѓето го слават соборувањето на диктаторот Башар ал Асад, вклучително и во претседателската палата во Дамаск.
Асад ја напушти земјата и најпрво не се знаеше каде се наоѓа, така што во неделата вечерта руските медиуми, повикувајќи се на извори од Кремљ, објавија дека тој и неговото семејство пристигнале во Москва.
Во меѓувреме, прашање е што ќе се случува понатаму во Сирија. Исламистичката алијанса Хајат Тахрир ал-Шам (ХТС) ја објави својата прва изјава во неделата наутро: „До раселените луѓе во светот: ве чека слободна Сирија“.
Видеата на интернет покажаа ослободување на затвореници од многу затвори на режимот, вклучувајќи го и озлогласениот затвор Саиднаја северно од Дамаск, каде што илјадници противници на режимот беа мачени и убиени.
Умерени исламисти?
Меѓутоа, прашањето е колку всушност ќе биде слободна Сирија. Сите очи првенствено се насочени кон лидерот на исламистичката милиција ХТС, Абу Мухамед ал Џолани, кој сега во голема мера ја контролира земјата, пишува Дојчевеле.
Како тој ја замислува иднината на Сирија? Постојат различни мислења за тоа. ХТС помина низ долг развој, објасни пред неколку дена за ДВ Андре Банк, експерт за Сирија од германскиот институт за глобални и регионални студии (ГИГА) во Хамбург.
Џолани пред многу години се огради од Ал Каеда и важи за противник на џихадистичката организација „Исламска држава“. Тоа би требало да значи дека тој не е во мисија против Западот, туку дека се концентрира на Сирија. Можно е сега да работи на создавање на еден вид „салафистички поредок“.
Во меѓувреме и самиот Ел Џолани покажува знаци на умереност. За време на офанзивата на Алепо, тој повика да се поштедат христијаните и малцинствата.
Тој во интервју за американскиот Си-ен-ен објасни дека сака да изгради државни институции во кои треба да бидат вклучени сите општествени групи во земјата. Тоа што досега немало насилство врз малцинствата е „знак за надеж“, оценува за ДВ сирискиот експерт Џејмс Дорси од Вашингтонскиот институт за Блискиот Исток.
Поранешниот германски амбасадор во Дамаск, Андреас Рајнике е поскептичен. ХТС останува вкоренет во идеологијата на Ал Каеда и поради тоа, иднината на христијанското и курдското малцинство во Сирија е загрозена, изјави Рајнике за Католичката новинска агенција (КНА), пишува Дојчевеле.
Улогата на Сириската национална армија
Покрај ХТС, влијание во Сирија имаат и други групи. Сириската национална армија (СНА) се бори заедно со ХТС. Таа произлезе од Слободната сириска армија (FSA), милиција која се бореше против Асад по почетокот на бунтот во 2011 година. Се смета дека е многу блиска со Турција.
СНА постојано беше обвинета за злосторства против човештвото. Таа, наводно, во неколку наврати ги мачела Курдите. Во исто време, во рамките на таа група постојат механизми кои имаат за цел да ги спречат ваквите злосторства, изјави за списанието Middle East Eye експертот за Сирија Омер Озкизилчик од аналитичкиот центар Атлантскиот совет.
Сега се зависи од тоа кои сили во СНА ќе преовладуваат и каков однос ќе воспостават со ХТС, што го сметаат за конкуренција.
Но, улога играат и милициите кои се противат на Асад од југот на земјата. Единственото нешто што ги поврзува со ХТС е противењето на соборениот диктатор; Меѓутоа, идеолошки гледано, овие доминантно секуларни групи значително се разликуваат од исламистите, пишува Дојчевеле.
А на север, Курдите ќе се обидат да се позиционираат против СНА и Турција, која стои зад таа група. Тој конфликт носи и значителен потенцијал за насилство.
Русија, Иран, Турција: улогата на странските актери
Однесувањето на меѓународните актери е исто така многу важно за иднината на Сирија. Турција најверојатно ќе добие значително влијание. Тоа е потенцијално одлучувачки фактор во Сирија, оценува Џејмс Дорси.
Турција може да се потпре на влада под влијание на исламисти, но предизвиците за Анкара се можниот конфликт со Курдите и напорите за децентрализација на ХТС.
Големиот губитник на пучот е Иран, кој со години се бореше заедно со Асад против бунтовниците и значително придонесе за неговата победа.
Ова му овозможи на Техеран да се етаблира воено во Сирија, што беше идеална можност за режимот во Техеран да се приближи до Израел додека снабдуваше оружје за неговиот огранок Хезболах, кој исто така е ориентиран против Израел. И Иран и Хезболах се повлекоа од Сирија во последните денови.
Падот на режимот на Асад, исто така, веројатно ќе има последици за кредибилитетот на Иран во таканаречената „оска на отпор“, изјави за ДВ, Маркус Шнајдер, шеф на проектот „Мир и безбедност на Блискиот Исток и Северна Африка“ на германската фондација Фридрих Еберт.
Востанието ја погоди и Русија, која од 2015 година го поддржува режимот на Асад во борбата против бунтовниците. За возврат, Кремљ си обезбеди поморска база во близина на Тартус и воздухопловна база во Хмеимим во близина на Латакија на брегот на Средоземното Море. Сега треба да го брани под сите околности. Може да има и значително насилство, пишува Дојчевеле.
